تعریف خشونت خانگی چیست؟
سواستفاده های رفتاری در محیط خانه (که تحت عنوان “خشونت خانگی” و یا “خشونت شریک زندگی” نیز شناخته می شوند) را می توان به صورت یک الگوی رفتاری در هر رابطه ای تعریف کرد که با هدف کسب و یا اعمال قدرت و کنترل بر روی شریک زندگی، اعمال می شوند. این الگوی رفتاری می تواند شکل فیزیکی، جنسی، عاطفی و اقتصادی داشته باشد و یا به شکل رفتارهای غلطی همچون ترساندن، تهدید کردن، دست درازی، صدمه، تحقیر، سرزنش، صدمه و یا زخمی کردن دیگری، بروز کنند.
خشونت خانگی می تواند برای هرکسی در هر سنی و با هر نژاد، گرایش جنسی، دین، مذهب و یا جنسیتی رخ دهد. این اتفاق می تواند در هر سطح از رابطه ای میان زوجین، مانند زناشویی، مرحله قرار های اولیه و یا … رخ دهد. خشونت خانگی همچنین می‌تواند افراد را در هر سطحی از تحصیلات و توانمندی اقتصادی، هدف قرار دهد.
هر کسی، فارغ از نژاد، سن، جنسیت، گرایش جنسی، دین و سطح اجتماعی، ممکن است قربانی خشونت خانگی شود.
کودکان، بستگان و سایر اعضای یک خانواده نیز می‌توانند قربانی خشونت خانگی باشند. به طور معمول، خشونت خانگی به صورت یک الگوی سوءاستفاده رفتاری نسبت به شریک زندگی در یک رابطه عاشقانه یا خانوادگی بروز پیدا می کند.
در طی این رفتارها، فرد سواستفاده گر تلاش می کند با اعمال قدرت و کنترل، قربانی خود را آزار دهد. خشونت خانگی می‌تواند قربانی را از نظر ذهنی، جسمی، اقتصادی یا جنسی تحت آزار قرار دهد. رفتارهای غلط، معمولا به صورت زنجیره‌ای و دوره‌ای رخ می دهند. تعداد رخدادها در یک بازه زمانی و همچنین شدت آن ها می تواند متغیر باشد. در طی خشونت خانگی، فرد قربانی در خطر آسیب های جدی جسمی و حتی مرگ قرار دارد.
مصادیق خشونت خانگی: آیا شما تا به حال مورد خشونت خانگی قرار گرفته‌اید؟
با دقت سوالات زیر را بخوانید و در خصوص نحوه برخورد خود با شریک زندگیتان و بالعکس فکر کنید. آیا در رفتار خود و پارتنرتان، مصادیق خشونت خانگی را تشخیص می دهید؟
آیا شریک زندگی شما….
- در مقابل خانواده و دوستان شما را مسخره می کند یا باعث ایجاد احساس شرمندگی در شما می شود؟
- دستاورد های شما را انکار می کند؟
- سبب می شود تا شما احساس کنید قادر به تصمیم گیری نیستید؟
- برای جلب توجه شما از ارعاب و تهدید استفاده می کند؟
- به شما می گوید که بدون او هیچ چیزی نخواهید داشت؟
- با شما به خشونت رفتار می کند؛ مانند هل دادن، کتک زدن، نیشگون گرفتن، زدن و غیره؟
- زمانی که با هم نیستید، چندین بار زنگ می زند تا مطمئن شود دقیقا به همان جایی رفته اید که قبلا اطلاع داده اید؟
- مواد مخدر و الکل را به عنوان بهانه ای برای آسیب رساندن به شما معرفی می کند؟
- شما را مقصر احساسات و عملکرد خود می داند؟
- شما را از نظر جنسی تحت فشار قرار می دهد تا کارهایی که آمادگی اش را ندارید، انجام دهید؟
- احساس زندانی بودن در رابطه را در شما به وجود می آورد؟
- شما را از انجام کارهایی که دوست دارید، مانند وقت گذرانی با خانواده و دوستان، منع می کند؟
- پس از یک دعوا، به شما اجازه نمی دهد محیط را ترک کنید و یا برعکس، شما را تنها می گذارد؟
آیا شما…
- گاهی از رفتار همسرتان می‌ترسید؟
- مجبور هستید دائما برای توجیه رفتار همسرتان در مقابل دیگران دلیل تراشی کنید؟
- باور دارید که می توانید با تغییر خود، به شریکتان کمک کنید تا رفتارش را تغییر دهد؟
- سعی می کنید برای جلوگیری از به وجود آمدن درگیری و یا عصبانیت شریک خود، کاری انجام ندهید؟
- همیشه کاری که شریکتان می خواهد را انجام می دهید، نه کاری که خود تمایل به انجام آن دارید؟
- از ترس عواقب به هم زدن یک رابطه و واکنش شریک خود، در رابطه باقی می مانید؟
اگر هر کدام از موارد بالا در رابطه فعلی شما رخ می دهد، با فردی خارج از چارچوب رابطه صحبت کنید. بدون کمک، خشونت خانگی که دچارش هستید ادامه خواهد یافت. برقراری اولین تماس و درخواست کمک، قدم شجاعانه ای است که امروز باید بردارید.
همیشه به یاد داشته باشید…
- هیچ کس لایق آزار دیدن نیست و این شرایط، تقصیر شما نیست. شما تنها نیستید.
- اگر به زبان بومی منطقه ای که در آن زندگی می کنید، نمی توانید صحبت کنید، نگران نشوید. ما می توانیم به زبان های مختلف به شما کمک کنیم.
خشونت خانگی علیه زنان و کودکان: چرخه قدرت و کنترل
خشونت های فیزیکی و جنسی و یا تهدید به ارتکاب چنین رفتارهایی، یکی از شکل های بسیار رایج خشونت خانگی و آزار هستند، اما معمولا نمود عملی آن ها توجه دیگران را جلب کرده و آن ها را از وجود مشکل آگاه می کند. با این حال، ادامه پیدا کردن رفتارهای خشونت آمیز توسط افراد، به ویژه زمانی که با یک یا چند رفتار خشونت آمیز فیزیکی ترکیب می شوند، می توانند یک سیستم بزرگ خشونت خانگی را شکل دهند.
اگرچه آزار جسمی ممکن است به ندرت و یا حتی یکبار رخ دهند، اما اثر آن به شکل ترس از حملات آتی، ادامه دار است و به فرد مهاجم کمک می‌کند تا کنترل زندگی قربانی و شرایط را به شکل راحت تری در دست گیرد.
چرخه قدرت و کنترل، یک ابزار مفید برای درک الگوی کلی رفتارهای خشونت آمیز و آزاردهنده است. با کمک این ابزار شما متوجه خواهید شد که چگونه فرد خاطی با رفتارهای خود، می تواند قدرتش را پایه گذاری کند و کنترل زندگی شریک خود و سایر قربانیان در خانه را به دست گیرد. در بسیاری از مواقع، یک یا چند واقعه، رفتارهای خشونت‌آمیز فرد خاطی را همراهی می‌کند. این رفتارها به راحتی قابل تشخیص هستند و می توانند به پایه‌ریزی الگوی ارعاب و کنترل در یک رابطه کمک کنند.
آزار عاطفی: شامل تضعیف احساس ارزشمندی در فرد به واسطه انتقاد های پیوسته، دست کم گرفتن توانایی های فرد، نامگذاری و یا آزار کلامی، صدمه زدن به روابط کودکان و شریک زندگی، و یا دور کردن شریک زندگی از دوستان و اعضای خانواده می شود. آزار عاطفی در رابطه شما وجود دارد اگر شریک زندگی شما:
- شما را با اسم های تحقیرکننده صدا می زند، به شما توهین کرده یا دائما شما را نقد می کند.
- به شما اعتماد ندارد و رفتارهایی از سر حسادت یا حس مالکیت از خود نشان می دهد.
- تلاش می کند تا شما را از خانواده و دوستانتان دور کند.
- رفت و آمدها، تماس ها و افرادی را که با آن ها زمان می گذرانید را دائما کنترل می کند.
- به شما اجازه نمی دهد کار کنید.
- امور مالی را کنترل می کند و یا از به اشتراک گذاشتن پول با شما خودداری می کند
- با امتناع از محبت کردن، شما را مجازات می کند.
- همواره انتظار دارد که برای هرکاری از وی اجازه بگیرید
- شما، فرزندان، اعضای خانواده و یا حیوانات خانگی شما را تهدید به آسیب می کند.
- از روش های مختلف به تحقیر شما می پردازد.
آزار روانی: شامل ایجاد احساس ترس به وسیله تهدید و ارعاب، آزار جسمی قربانی، (که شامل شریک زندگی یا فرزندان می شود)، صدمه زدن به حیوانات خانگی و دارایی ها، بازی های روانی و یا دور نگه داشتن قربانی از دوستان، خانواده، مدرسه و محل کار می شود.
آزار مالی یا اقتصادی: شامل تلاش و یا اقدام برای وابسته سازی قربانی از نظر مالی از طریق کنترل کامل منابع مالی، جلوگیری از دسترسی به پول و یا منع قربانی از حضور در مدرسه، دانشگاه و یا محل کار می شود.
آزار فیزیکی: شامل صدمه زدن و یا تلاش برای صدمه زدن به شریک زندگی به کمک ضربه زدن، لگد زدن، سوزاندن، گرفتن، نیشگون گرفتن، هل دادن، سیلی زدن، کشیدن موها، گاز گرفتن، بی توجهی به فوریت های پزشکی، مجبور کردن فرد به مصرف الکل و یا مواد مخدر و رفتارهای فیزیکی دیگر می شود. آزار فیزیکی در رابطه شما وجود دارد اگر پارتنر شما:
- هنگام عصبانیت به اموال صدمه بزند (پرتاب کردن اجسام، مشت زدن به دیوار، لگد زدن به درها و …)
- شما را هل بدهد، به شما سیلی بزند، به شما لگد بزند و یا اقدام به خفه کردن شما کند.
- شما را در مکان های خطرناک و ناآشنا تنها بگذارد.
- شما را با رانندگی بی پروا و خطرناک، بترساند.
- از یک اسلحه برای تهدید و یا آسیب رساندن به شما استفاده کند.
- شما را مجبور به ترک خانه کند و یا اجازه خروج از خانه به شما ندهد.
- به شما اجازه ندهد با پلیس و یا کمک های پزشکی تماس بگیرید.
- به کودکان شما آسیب وارد کند.
- از قدرت فیزیکی در موقعیت های جنسی استفاده کند.
آزار جنسی: به معنای اجبار شریک زندگی، با وجود عدم رضایت وی، برای شرکت در یک عمل جنسی است. شما در رابطه خود در معرض آزار جنسی هستید اگر شریک شما:
- شما را به خیانت متهم می کند و یا غالبا نسبت به روابط خارج از خانه شما حسادت می کند.
- از شما می خواهد لباس های نامناسب بپوشید
- به شیوه های جنسی به شما توهین می کند و یا شما را با نام های جنسی صدا می زند.
- تا به حال شما را مجبور به انجام رابطه جنسی یا اعمال جنسی کرده است.
- در هنگام رابطه جنسی شما را پایین نگه می دارد.
- زمانی که خسته یا مریض هستید و یا پس از کتک زدن شما، تقاضای رابطه جنسی دارد.
- در حین رابطه جنسی شما را با سلاح یا سایر اشیا آزار می دهد.
- افراد دیگری را در فعالیت های جنسی با شما شریک می کند.
- احساسات شما را در مورد رابطه جنسی نادیده می گیرد.
آزار تعقیب شامل هر الگوی رفتاری است که هدف مشروعی ندارد و شامل آزار، ارعاب و ترس فرد قربانی می شود. آزار تعقیب شامل تماس های تلفنی مکرر، نامه ها یا هدایای ناخوشایند، نظارت خارج از چارچوب در محل کار، خانه و سایر مکان ها که قربانی معمولا در آن ها حضور پیدا می کند، می شود. آزار تعقیب معمولا به صورت نمایی رشد پیدا می کند.
برای بازماندگان خشونت خانگی:
- هیچ کس لیاقت آزار دیدن را ندارد و شما مقصر این رفتار نیستید. شما تنها نیستید.
- در صورت تجربه هر شکل از آزاری که در بالا بدان اشاره شد و یا ترس از امنیت خود و فرزندانتان، با پلیس تماس بگیرید.
- اگر فارسی زبان مادری شما نیست، می توانید به هنگام تماس با پلیس از آنها بخواهید ارتباط را به زبانی که با آن راحت تر هستید، ادامه دهند.
برای پرسنل مربوطه: چگونه می‌توانید به قربانیان کمک کنید؟
- چگونه می توانید به قربانیان خشونت خانگی کمک کنید؟
- به حرف های آن ها خوش گوش دهید و قربانی آزار دیده را باور کنید و به او این اطمینان را بدهید که تنها نیست.
- او را تشویق کنید تا از طریق یک خط تلفنی محرمانه، با افراد متخصص در این زمینه ارتباط برقرار کند و پشتیبانی مورد نظر را دریافت کند.
- نگرانی خود را نسبت به موقعیت و شرایط قربانی، به وی نشان دهید و او را به منابع موجود ارجاع دهید.
- اگر فرد آزار دیده به طور مستقیم با شما ارتباط برقرار نکرده است اما مطمئن هستید در محل کار و یا در همسایگی شما فردی است مه تحت خشونت خانگی قرار دارد، با مراجع مربوطه در محل کار و یا محل زندگی ارتباط برقرار کنید.
توجه: به خاطر داشته باشید که یک فرد قربانی، ممکن است پیش از ترک کامل رابطه خشونت آمیز خود، تلاش های ناموفق زیادی را تجربه کند.
برای مطالعه بیشتر در مورد راه‌های پیشگیری از خشونت خانگی کلیک کنید.
برای شریک آزار دهنده: آیا شما یک فرد سوء استفاده‌کننده هستید؟
- اگر تشخیص داده اید که نسبت به پارتنر خود بدرفتاری کرده اید، می توانید با متخصصان و منابع مرتبط در جامعه خود ارتباط برقرار کنید. این افراد می توانند به شما کمک کنند تا به آزار خاتمه دهید.
- خشونت خانگی نه تنها خلاف قانون رفتاری سازمان ملل جهانی و قانون اساسی کشور شما (ایران) است، بلکه این امکان وجود دارد که بر اساس قوانین اساسی و قضایی در محل زندگی و کارتان، شما تحت پیگرد قضایی قرار بگیرید.